ở thành phố Jeffersontown ở bang Kentucky, Mỹ.
Một công trình tôn vinh sự đóng góp của những binh sĩ từ các nước đồng minh của Việt Nam Cộng Hòa thời Chiến tranh Việt Nam sẽ được khánh thành vào ngày 9 tháng 10 tại ở ngoại ô thành phố Louisville thuộc bang Kentucky của Mỹ. Công trình này cũng sẽ đóng vai trò như một viện bảo tàng ngoài trời để nâng cao nhận thức của công chúng về người tị nạn chạy lánh chế độ cộng sản ở Việt Nam.
Việc hoàn tất và ra mắt công trình này là thành quả của những nỗ lực kéo dài trong hơn một thập niên của cộng đồng người Việt địa phương cùng những cựu chiến binh Chiến tranh Việt Nam và những người ủng hộ khác, vượt qua những khó khăn to lớn gây ra bởi sự gián đoạn vì đại dịch COVID-19.
Đài Tri Ân được đặt tại Công viên Tưởng niệm Cựu chiến binh ở thành phố Jeffersontown, bên ngoài Louisville, và được xây dựng dựa theo thiết kế giành chiến thắng trong một cuộc thi tuyển với sự tham gia của 128 thí sinh đến từ 29 quốc gia vào năm 2016, thông cáo báo chí của Hội Tri Ân, tổ chức đứng sau việc xúc tiến xây dựng đài tưởng niệm này, cho biết.
Hình ảnh được công bố cho thấy kiến trúc này bao gồm bốn bức tường bao quanh tám cây cột cao 30 feet (khoảng 9 mét) đại diện cho tám nước đồng minh bao gồm Việt Nam Cộng Hòa, Mỹ, Hàn Quốc, Úc, Thái Lan, Philippines, New Zealand, và Đài Loan. Một bức tường dài 120 feet (khoảng 36,5 mét) trưng bày những hình ảnh cho thấy binh sĩ Việt Nam và Mỹ kề vai sát cánh chiến đấu cùng với những hình ảnh người tị nạn chạy lánh chủ nghĩa cộng sản năm 1954 và 1975, theo thông cáo.
“Chúng tôi muốn [ghi nhận] những nỗ lực nhân đạo của chánh quyền Mỹ và những người Mỹ đã giúp dân Miền Nam trong suốt và sau cuộc chiến. Và chúng tôi cũng nhớ về những người đã chết hay chịu đau khổ trong các trại cải tạo và trại lao động cưỡng bức,” thông cáo nói.
Ông Nguyễn Tiến Dũng, người sáng lập và chủ tịch Hội Tri Ân, cho biết những ý tưởng đầu tiên bắt đầu từ khoảng 11 năm về trước khi cộng đồng người Việt ở Louisville muốn bày tỏ lòng biết ơn đối với những người Mỹ không chỉ chiến đấu trên chiến trường mà còn hỗ trợ xây dựng nền kinh tế và xã hội ở Miền Nam Việt Nam trong thời chiến.
Với sự thành lập của Hội Tri Ân vào năm 2013, kế hoạch xây dựng đài tưởng niệm bắt đầu được xúc tiến với việc tìm kiếm địa điểm và lựa chọn thiết kế. Theo thời gian, ý nghĩa giáo dục của nó được chú ý nhiều hơn khi quá khứ chiến tranh dần lùi xa.
“Chúng tôi muốn dùng đài kỉ niệm này như là một viện bảo tàng ngoài trời để ghi chép lại những hình ảnh, những câu chuyện không phải là chỉ nói riêng về việc chiến đấu trong chiến tranh mà cũng còn nói thêm về những cái hình ảnh như là của người tị nạn Việt Nam trước chiến tranh năm 1954 di cư từ Bắc vào Nam, rồi những cái cuộc di cư khổng lồ sau năm 1975.” ông Dũng nói với VOA.
“Những hình ảnh đó, những cái câu chuyện đó là những cái chúng tôi muốn ghi lại, nhất là để cho những thế hệ con cháu của mình ở xứ Mỹ này lớn lên có cơ hội để nhìn thấy lại những chuyện đó, và cũng đồng thời để cho dân Mỹ ở đây họ cũng có cái dịp để nhìn thấy những hình ảnh.”
Ông Dũng cho biết toàn bộ chi phí dành cho công trình này là khoảng 2,4 triệu đôla, phần lớn đến từ các khoản đóng góp của các thành viên Hội Tri Ân, cộng đồng người Việt ở vùng Louisville, các cơ sở thương mại, và các ủng hộ viên khác.
Con số dự tính ban đầu chỉ bằng khoảng một nửa phí tổn cuối cùng, ông nói, nhưng nguồn cung ứng nguyên vật liệu bị gián đoạn và chi phí vận chuyển tăng vọt do hệ quả từ đại dịch COVID-19 đã khiến thời gian thi công kéo dài hơn và đội chi phí tổng thể lên cao hơn.
“Mỗi một cái container chở đá từ ở Việt Nam sang đây, về phần vận chuyển thì tăng lên gấp mấy lần luôn. Rồi tất cả mọi thứ đều lên giá. Phí tổn của Đài Tri Ân lên thêm gần 1 triệu bạc. Cho nên lúc đó là những cái lúc mà mình thấy là khó khăn rất là lớn. Thật sự là không biết là mình có vượt qua được hay không,” ông Dũng nhớ lại.
“Nhưng mà cũng may mắn là ở đây chúng tôi cũng có được nhiều bạn bè Hoa Kỳ, nhiều người ủng hộ mình rất là tốt. Và cộng đồng ở Louisville cũng rất là đoàn kết trong việc làm này, cho nên nó có nhiều yếu tố để đưa đến sự thành công cuối cùng.”
Bà Trần Lý Văn, một thành viên của Hội Tri Ân góp sức trong việc gây quỹ trong cộng đồng, nói bà “rất xúc động” mỗi khi đến thăm trong lúc công trình đang được xây dựng. Kể từ khi chính quyền thành phố Louisville thông qua nghị quyết công nhận lá cờ vàng ba sọc đỏ là lá cờ đại diện cho cộng đồng người Việt ở đây vào năm 2012, các nhà lãnh đạo cộng đồng đã nỗ lực tìm một nơi để có thể treo cờ một cách trang nghiêm, bà nói.
“Mình và cộng đồng Việt Nam ở đây không thể nào nghĩ mình sẽ xây được một cái tượng đài nó oai nghi như vậy,” bà nói với VOA. “Với dự án xây đài tưởng niệm, chúng tôi được sự hỗ trợ và giúp đỡ của lãnh đạo các tôn giáo, các đoàn thể. Ngoài ra, chúng tôi còn được sự ủng hộ và khuyến thích của rất nhiều cộng đồng bạn cũng đến tham gia và ủng hộ và đóng góp rất nhiều cho cái dự án này.”
“Đây là một sự thành công lớn của cộng đồng Việt Nam ở Louisville và những vùng lân cận. Mọi người ai cũng rất là vui, rất là nhiệt tình, từ những em trẻ cho tới thế hệ trung niên cho tới các bác lớn tuổi.”
Lễ khánh thành có sự tham dự của ban quân nhạc Sư Đoàn Dù 101, là một trong những sư đoàn có mặt ở rất nhiều chiến trường nóng bỏng trong Chiến tranh Việt Nam, chủ tịch Hội Tri Ân cho biết. Quan khách cũng sẽ nghe lời phát biểu của Thiếu Tướng Dean Allen Youngman và Thiếu Tướng LapThe Flora, hai vị chỉ huy cao cấp từ hai thế hệ khác nhau có liên hệ đến Chiến Tranh Việt Nam.
Vì Đài Tri Ân được xây dựng trong khuôn viên một khu tưởng niệm cựu chiến binh Mỹ của thành phố Jeffersontown nên việc chăm sóc và bảo trì thuộc trách nhiệm của thành phố, ông Dũng cho biết.
“Lúc nào họ cũng giữ nghiêm trang cho cái chỗ đó cho nên chúng tôi thấy mình rất là may mắn có được cái chỗ như vậy,” ông nói.
—–Những chi tiết và hình ảnh phụ ——
(do TS Hồ Văn Tâm (Kentucky) cung cấp)
Chuẩn tướng Julius Berthhold và Thiếu tướng Lê Minh Đảo nhận quà lưu niệm của BTC trong một buổi văn nghệ gây quỹ.
một drone video mới thực hiện dài 1 phút 36 giây cảnh quang của Tượng đài Tri Ân:
“View video” http://www.tri-an.org
Về ngày lễ Khánh thành Trượng đài Tri Ân tại Kentucky vào ngày 9 tháng 10 năm 2023. (tin từ TS Hồ Văn Tâm – Kentucky)
Ngược dòng thời gian, năm 2017, trong một lần về Louisville, Kentucky dự buổi văn nghệ gây quỹ xây dựng tượng đài, khi BTC đề đạt nguyện vọng sẽ mời về phát biểu trong buổi lễ khánh thành ở tương lai, thiếu tướng Lê Minh Đảo trầm ngâm, “Tôi mong chờ ngày đó. Không biết tôi có còn đủ sức để đợi đến ngày ấy hay không. Theo tôi nên mời một vị tướng trẻ người Việt trong quân đội. Tướng Lương Xuân Việt chẳng hạn. Họ là hiện tại và tương lai. Tôi đã già rồi.”
“I will hold Long Khánh. I will knock them down here even if they bring two divisions or 3 divisions”. Thiếu tướng Lê Minh Đảo, Tư lệnh Sư đoàn 18 Quân lực VNCH, tại mặt trận Xuân Lộc trong những ngày đầu tháng 4 năm 1975, đã khẳng định rằng sẽ quyết giữ Long Khánh và sẽ đánh tan địch quân dù họ có sử dụng đến 2,3 sư đoàn. Lời khẳng định này được truyền thông quốc tế ghi lại trong thước phim tư liệu chiến trường và vẫn được công chiếu suốt 45 năm qua. Mặt trận Xuân Lộc là một trận đánh lớn cuối cùng tại cửa ngỏ Sài Gòn. Thiếu tướng Lê Minh Đảo lúc bấy giờ giữ trọng trách ngăn chận Quân đội Bắc Việt và trận chiến đã diễn ra trong 12 ngày đêm. Vị tướng chỉ huy Sư đoàn 18 Quân lực VNCH đã cùng đồng đội của ông tiếp tục chiến đấu oai hùng cho đến khi Tổng thống Dương Văn Minh ra lệnh buông súng đầu hàng vào trưa ngày 30/4/1975. Không lâu sau thời khắc chiến tranh Việt Nam chấm dứt, Thiếu tướng Lê Minh Đảo ra trình diện chính quyền mới và bị đưa ra Bắc đi tù cải tạo trong suốt 17 năm dài. Ông được trả tự do và đến Mỹ định cư hồi tháng 4 năm 1993. (Internet)Thiếu tướng Lê Minh Đảo đã mãn phần vào ngày 19 tháng 3, 2020 (thọ 87 tuổi) nên ước mơ về dự Lễ Khánh thành không thể thực hiện được. Thành tâm tưởng niệm.
Không lực VNCH chở người dân ra khỏi chiến trường Xuân Lộc trong lúc Quân lực VNCH giao tranh với Quân đội Bắc Việt. Hình chụp ngày 13/4/1975. (AP)
“Tướng gốc Việt trong quân đội Mỹ có năm vị. Dẫn đầu là Thiếu Tướng Lương Xuân Việt của Lục quân. Vệ Binh Quốc Gia có Chuẩn Tướng Lập Thể Flora. Thủy Quân Lục Chiến có Chuẩn Tướng William Seely. Không quân có Chuẩn TướngJohn Edwards. Hải Quân có Phó Đề Đốc Nguyễn Từ Huấn. Vậy là Hải Lục Không Quân kèm thêm Thủy Quân Lục Chiến và Vệ Binh Quốc Gia, chúng ta đều có tướng. Chúng ta tự hào về những nam tướng gốc Việt trong mọi binh chủng này nhưng chúng ta tự hào hơn nếu biết là chúng ta còn có hai vị nữ tướng gốc Việt trong quân đội Mỹ. Đó là Chuẩn Tướng Danielle Ngô và Phó Đề Đốc Vũ Thế Thùy Anh.”
BTC đã mời Thiếu Tướng Lương Xuân Việt và Chuẩn Tướng Lập Thể Flora tham dự Lễ Khánh Thành. Chuẩn tướng Lập Thể Flora sẽ phát biểu tại buổi lễ.
Một vài chiến cụ và hình ảnh liên quan cuộc chiến Việt Nam
được trưng bày tại Đài Tri Ân
Chiến xa, phi cơ trực thăng và Pháo Binh Hoa Kỳ trên chiến trường Việt nam
